Kapary czym są, jak smakują i ich właściwości.

Opublikowano Czas czytania 12 minut

Co to są kapary?

Kapary, znane też jako kaparowate (Capparaceae), to rodzina roślin należąca do rzędu kaparowców. Istnieje około 480 gatunków tych roślin, które są rozpowszechnione na całym świecie, ale szczególnie często występują w strefach tropikalnych i subtropikalnych.

Najbardziej znany gatunek, z którego owoców pozyskuje się jadalne pączki kwiatowe, to kapar szpilkowy (Capparis spinosa). Pochodzi on z regionu śródziemnomorskiego, ale obecnie jest uprawiany w wielu krajach o ciepłym klimacie, takich jak Hiszpania, Włochy, Francja, Cypr czy Maroko. Kapar szpilkowy jest rośliną odporną na suszę, która dobrze rośnie na jałowych, skalistych terenach.

Krzew kaparu z widocznym kwiatem i pączkami kwiatowymi.
Krzew kaparu z widocznym kwiatem i pączkami kwiatowymi.

Inne gatunki kaparów obejmują między innymi Capparis decidua, który jest powszechny w suchych regionach Indii i Pakistanu, oraz Capparis mitchellii, który występuje w Australii. Te gatunki są również wykorzystywane lokalnie jako źródło jadalnych pączków kwiatowych.

W niektórych regionach, takich jak na przykład Karaiby, jako zamiennik dla kaparów wykorzystuje się też pączki kwiatowe innych roślin, takich jak na przykład Suriana maritima.

Warto dodać, że w Polsce można spotkać tzw. „polskie kapary”, które są de facto owocami nasturcji. Choć nie są to prawdziwe kapary, to po odpowiednim przygotowaniu mają podobne zastosowanie kulinarnie.

Czym są kapary i jak wykorzystywać je w kuchni?

Kapary, choć nie są powszechnie znane w polskiej kuchni, stanowią nieodłączny element wielu egzotycznych dań. Te małe, zielone pączki kwiatów, które są zwykle marynowane lub solone, pochodzą z krzewu znanego jako Capparis spinosa. Ze względu na ich wyrazisty, pikantny smak, kapary są często używane jako dodatek do sałatek, sosów, a nawet pizzy.

Kapary są zazwyczaj jedzone w marynacie octowej lub solance i nie są spożywane na surowo ze względu na wysoką zawartość oleju musztardowego, który ma gorzki i ostry smak. Warto zaznaczyć, że jeść surowe kapary nie jest zalecane właśnie z powodu tego oleju.

Jadalną częścią rośliny są również marynowane owoce, tzw. „jabłuszka kaparowe”, są one większe od pączków i wewnątrz mają nasiona.

Marynowane pączki kaparów - zielone kapary.
Marynowane pączki kaparów
Marynowane owoce kaparów - jabłuszka kaparowe.
Marynowane owoce kaparów

Ale czy wiesz, że kapary to nie tylko kulinarny dodatek? Te niewielkie pączki kryją w sobie wiele cennych właściwości zdrowotnych. Są bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze, które mogą pomóc w walce z wolnymi rodnikami.

Ciekawostką jest, że kapary mają również działanie przeciwzapalne i mogą przyczynić się do poprawy zdrowia naszego serca. To tylko kilka z wielu powodów, dla których warto wprowadzić kapary do swojej diety. Kupując kapary, warto wybierać wysokiej jakości kapary włoskie, aby cieszyć się autentycznym smakiem i kulinarnym doświadczeniem. Zapraszamy do dalszej części artykułu, gdzie dowiesz się więcej o tych fascynujących pączkach.

Jak wyglądają kapary?

Surowe kapary, najczęściej spotykane jako małe, zielone kuleczki, są de facto pączkami kwiatów rośliny zwanej kaparami. Ich rozmiar może się różnić, ale przeważnie są wielkości ziaren grochu. Kapary są twarde na zewnątrz, ale w środku mają delikatniejszą i wilgotną konsystencję. Przed użyciem w kuchni, kapary są zwykle marynowane lub solone, co nadaje im specyficzny smak – wyrazisty i pikantny. Kolor kaparów może również się różnić od bladoszarego poprzez ciemnozielony aż do niemal czarnego, w zależności od stopnia dojrzałości i sposobu konserwacji.

Kapary surowe w czasie płukania wodą.
Photo by Nico M. on Unsplash

Jak smakują kapary i do jakich dań warto je dodawać?

Kapary mają wyjątkowe walory smakowe. Ich intensywny smak, jest trudny do porównania z innymi produktami. Są kwasowe, lekko słone, z nutą ostrości i subtelnie gorzkim posmakiem. Ich smak jest często opisywany jako mieszanka oliwek i cytryny z dodatkiem pieprzu.

Dzięki swojemu charakterystycznemu profilowi smakowemu, kapary są niezastąpione w wielu daniach. W kuchni śródziemnomorskiej są one kluczowym składnikiem sosu remoulade, sałatki Nicoise czy włoskiej pizzy z anchois. Kapary doskonale komponują się z rybami i owocami morza, stanowiąc smaczny dodatek do pieczonego łososia czy spaghetti alle vongole. Kapary są niemal nieodłącznym składnikiem potraw w kuchni śródziemnomorskiej. Kapary świetnie komponują się z świeżymi warzywami, oliwą z oliwek, serem feta i posiekaną natką pietruszki, wzbogacając charakter prostych sałatek.

Sałatka grecka z kaparami
Kapary – dodatek do sałatki horiatiki. Dodają smaku towarzysząc fecie i oliwie z oliwek.
Carpaccio z parmezanem i kaparami
Kapary – dodatek do carpaccio, świetnie komponują się z mięsem i parmezanem
Bruschetta z serem, kaparami i pomidorami
Kanapka z serem i kaparami lub z suszonymi na słońcu pomidorami.

Nie ograniczajmy się jednak tylko do tradycyjnych potraw. Kapary można dodawać do kanapek, burgerów, sałatek czy dipów. Doskonale sprawdzą się również jako dodatek do dań z grilla, nadając im wyrazisty, pikantny akcent. My kaparów używamy nawet do jajecznicy! Dziwne? Spróbujcie sami ???? Warto eksperymentować z kaparami w kuchni, odkrywając ich wielowymiarowy smak i zdrowotne właściwości.

Właściwości zdrowotne kaparów.

Kapary, choć małe, są prawdziwym skarbem zdrowotnym. Są one zaliczane do tzw. żywności sirt, czyli produktów bogatych w sirtuiny – białka, które pomagają w regulacji procesów metabolicznych i mogą przyczyniać się do wydłużenia życia komórek. Kapary mogą również pomóc w łagodzeniu objawów infekcji górnych dróg oddechowych i wspierać układ oddechowy.

Kapary zawierają duże ilości witaminy C, która jest potężnym przeciwutleniaczem wspomagającym układ odpornościowy ma właściwości odmładzające. Surowe kapary zawierają około 310 miligramów przeciwutleniaczy na 100 gramów produktu i mogą wspomagać redukcję wzdęć oraz zdrowie wątroby.

Są także źródłem witaminy K, niezbędnej dla prawidłowego krzepnięcia krwi oraz zdrowia kości. Kapary dostarczają ważnych minerałów, takich jak wapń, magnez czy potas. Zawierają rutynę, związek o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, oraz spowalnia utlenianie witaminy C oraz chroni przed działaniem wolnych rodników. Kapary są bogate w kwercetynę, która ma działanie antyoksydacyjne i może pomagać w walce z wolnymi rodnikami.

W kaparach znajduje się również kaempferol, który ma działanie przeciwnowotworowe. Są niskokaloryczne i mogą przyczyniać się do utrzymania prawidłowej masy ciała. Kapary zawierają duże ilości błonnika, który wspomaga trawienie i pomaga utrzymać uczucie sytości. Dzięki dużej zawartości polifenoli, kapary mogą wpływać korzystnie na zdrowie serca i naczynia krwionośne. Kapary mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dzięki czemu mogą wspomagać zdrowie układu pokarmowego.

Wartości odżywcze kapary obejmują bogactwo minerałów, witamin (takich jak witamina C, witamina A, witamina K i witamina E) oraz bioaktywnych związków, które wspierają układ odpornościowy, gojenie ran, krzepnięcie krwi, zdrowie sercowo-naczyniowe i mogą pomagać w zarządzaniu cukrzycą.

Przykłady potraw z użyciem kaparów, które są popularne w różnych kuchniach.

  • Piccata z cytryny – popularne danie we Włoszech, składające się z cienko pokrojonego mięsa (często kurczaka lub cielęciny) smażonego z sokiem z cytryny, bulionem i kaparami.
  • Dakos – popularny przysmak w Grecji, który przypomina włoską bruschettę z pomidorami. W niektóre wersje tego dania dodawane są również kapary.
  • Horiatiki Salata – tradycyjna grecka sałatka wiejska, która często zawiera kapary wśród swoich składników. Sałatka składa się z pomidorów, ogórków, czerwonej cebuli, oliwek i sera feta, a wszystko jest skropione oliwą z oliwek i posypane oregano
  • Salade Niçoise – tradycyjna sałatka z Nicei we Francji, która często zawiera kapary wśród swoich składników, obok takich produktów jak tuńczyk, jajka, oliwki i anchois.
  • Pasta alla puttanesca – pikantne danie makaronowe z południa Włoch, w którym kapary są kluczowym składnikiem razem z oliwkami, anchois i pomidorami.
  • Chicken Marbella – popularne danie z kuchni sefardyjskiej, w którym kurczak jest marynowany w mieszance suszonych śliwek, oliwek, czosnku, oregano i kaparów przed pieczeniem.
  • Tapenade – tradycyjna pasta z oliwek, charakterystyczna dla kuchnii śródziemnomorskiej, której jednym z kluczowych składników są kapary.
  • Vitello tonnato – klasyczne włoskie danie składające się z cienko pokrojonego cielęcego mięsa podawanego z sosem na bazie tuńczyka i kaparów,
  • Romesco – sos pochodzący z Katalonii w Hiszpanii, w którym kapary są często używane do dodania pikantności i głębi smaku.
  • Salsa verde – zielony sos popularny w wielu kuchniach śródziemnomorskich, w którym kapary są jednym z kluczowych składników.
  • Bagel z łososiem – popularne danie śniadaniowe, szczególnie w Nowym Jorku, w którym kapary są często podawane jako dodatek do bagla z łososiem i serem kremowym.
  • Caponata – tradycyjna sycylijska potrawa z bakłażana, w której kapary dodają charakterystycznego smaku.

Kto nie powinien jeść kaparów?

Ten egzotyczny przysmak zawiera sporo sodu (kapary marynowane w zalewie), dlatego powinny go unikać osoby, które są na diecie niskosodowej, mają problem z zatrzymywaniem się wody w organizmie czy kłopoty z nadciśnieniem. Kapary odradzane są także kobietom w ciąży oraz osobom, które cierpią na niedobór wapnia.

„Polskie kapary”. Co to takiego?

„Polskie kapary” to określenie na owoce nasturcji, które są przygotowywane na sposób podobny do śródziemnomorskich kaparów. Nasturcja to roślina o pomarańczowych kwiatach, która jest uprawiana w Polsce jako roślina ozdobna. Jej nasiona, po odpowiednim przygotowaniu, stają się smacznym dodatkiem do wielu potraw.

Jak zrobić „polskie kapary”?

Proces przygotowania „polskich kaparów” polega na kiszeniu owoców nasturcji w soli, a następnie marynowaniu ich w occie. Ten proces nadaje im wyrazisty smak, który stanowi ciekawą alternatywę dla tradycyjnych kaparów.

„Polskie kapary” mogą być dodawane do różnego rodzaju dań, takich jak sałatki, sosy czy dania mięsne. Są one cenione za swój pikantny smak, który dodaje potrawom charakteru.

Warto zauważyć, że „polskie kapary”, podobnie jak ich śródziemnomorskie odpowiedniki, są bogate w wiele wartościowych składników odżywczych. Zawierają one między innymi witaminy, minerały i przeciwutleniacze, które mają korzystny wpływ na nasze zdrowie.

Przepisy kulinarne z kaparami

Dakos – popularny grecki przysmak.

Dakos - przekąska grecka z Krety

Składniki:

  • 2 jęczmienne sucharki (typu paximadia) lub grube kromki chleba
  • 2 dojrzałe pomidory
  • 100 g sera feta
  • 1 mała cebula
  • 50 g czarnych oliwek
  • 2 łyżki kaparów (opcjonalnie)
  • Oliwa z oliwek
  • Sól, pieprz
  • Suszone oregano

Przygotowanie:

  1. Jeśli używasz sucharków, namocz je w wodzie na kilka minut, aż zmiękną. Jeśli używasz chleba, opiecz go na patelni lub w tosterze.
  2. Pomidory pokrój na małe kawałki, cebulę pokrój w cienkie plastry.
  3. Na sucharkach lub opieczonej kromce chleba ułóż pokrojone pomidory i cebulę. Dodaj pokruszony ser feta, oliwki i kapary.
  4. Wszystko skrop oliwą z oliwek, posyp solą, pieprzem i suszonym oregano.
  5. Podawaj od razu, smacznego!

Sałatka nicejska

  • 2 świeże tuńczyki lub 2 puszki tuńczyka w oleju
  • 4 jajka
  • 200 g zielonej fasolki
  • 4 małe ziemniaki
  • 1 sałata (np. rzymska)
  • 2 pomidory
  • 1 czerwona cebula
  • 1 papryka
  • 1 ogórek
  • 100 g czarnych oliwek
  • 2 łyżki kaparów
  • Sos: 3 łyżki oliwy z oliwek, 1 łyżka octu winnego, sól, pieprz, 1 ząbek czosnku, 1 łyżeczka musztardy
Sałatka nicejska

Przygotowanie:

  1. Jajka ugotuj na twardo. Fasolkę i ziemniaki ugotuj al dente. Jeśli używasz świeżego tuńczyka, usmaż go na patelni. Wszystko ostudź.
  2. Sałatę umyj i osusz. Pomidory, cebulę, paprykę i ogórka pokrój w plastry lub kostkę.
  3. Na dużym talerzu lub półmisku ułóż warstwę sałaty. Na wierzchu rozłóż pokrojone warzywa, ugotowane ziemniaki i fasolkę, pokrojony tuńczyk, ugotowane jajka przekrojone na pół, oliwki i kapary.
  4. Przygotuj sos: wszystkie składniki wymieszaj w małym słoiku, aż powstanie emulsja. Sosem polej sałatkę tuż przed podaniem.

Kapary – czy to dodatek czy coś więcej?

Kapary są znane jako popularny dodatek do wielu potraw, ale czy są czymś więcej? Te małe, zielone pączki kwiatów oferują więcej niż tylko intensywny smak.

Kapary, które są popularne w kuchniach basenu Morza Śródziemnego, takich jak grecka, włoska i chorwacka, są często przechowywane w zalewie octowej lub soli, co nadaje im silny, ostry i kwaśny smak. Ten wyrazisty smak sprawia, że kapary są idealnym dodatkiem do wielu potraw, w tym sałatek, zup, dań mięsnych i serów. Dodają one charakteru i intensywności każdemu daniu, do którego są dodawane.

Ale kapary to nie tylko smak. Są one również bogactwem składników odżywczych. Zawierają witaminy z grupy B oraz witaminy C i E, co czyni je zdrowym dodatkiem do codziennej diety. Właściwe przechowywanie kaparów jest kluczem do utrzymania ich smaku i wartości odżywczych, a po otwarciu najlepiej przechowywać je w lodówce.

Podsumowując, kapary są nie tylko smacznym dodatkiem do potraw, ale również zdrowym wyborem dla tych, którzy chcą dodać odżywczy kąsek do swojej diety. Czy to coś więcej niż dodatek? Zdecydowanie tak.