Najpopularniejsze wino greckie to nie tylko imiglikos

Wino greckie to nie tylko imiglikos

W Grecji występuje ponad 200 lokalnych, nieznanych nigdzie indziej szczepów winorośli. Tradycja winiarska tego kraju sięga czasów starożytnych, a greckie winiarstwo łączy bogactwo i różnorodność win greckich z nowoczesnymi technikami produkcji. Jednocześnie winiarstwo greckie jest nowoczesne. Już od kilkudziesięciu lat w Grecji produkuje się greckie wina słodkie oraz dostosowane do współczesnych gustów wina wytrawne.

Różnorodność i wysoka jakość greckiego wina nie są jeszcze niestety w pełni docenione w Polsce. Często kojarzymy wino z Grecji wyłącznie z niskiej jakości winem półsłodkim dostępnym w supermarketach oraz z doświadczeniami turystycznymi, które także nie dają pełnego obrazu greckiej kultury winiarskiej.

Błogosławieństwo i przekleństwo starożytności

To, że słodkie wina greckie kojarzymy tak często z tradycją starożytną, jest jednocześnie jego błogosławieństwem i przekleństwem, szczególnie w kontekście greckich win słodkich. W starożytności ceniono wyłącznie słodkie wino – im słodsze było wino, tym wyższą jakość mu przypisywano.

Wina greckie powszechnie konserwowano żywicami, dodawano do nich też ziół i miodu, a nawet oliwy. Jednocześnie pito przeważnie wino rozcieńczone wodą. Także dziś właśnie tak postrzegamy szeroko greckie słodkie wino – jego archetypem jest aromatyzowana żywicą retsina. Bardzo podobna do win starożytnych. Jest to jednak opinia błędna, ponieważ w Grecji wytwarza się bardzo różnorodne wina – nie tylko słodkie (glikos) i półsłodkie (imiglikos), ale także wytrawne (xiros) i półwytrawne (imixiros).

W Polsce błędne opinie o greckim winie wzmacnia dodatkowo tradycja historyczna, kojarzenie go ze słodką kreteńską “małmazją”, lubianą w czasach I Rzeczypospolitej. Małmazja to słodkie, aromatyczne wino o ciemnej barwie, wyrabiane pierwotnie ze szczepu winogron o tej nazwie w okolicach miasta Malvasia na Peloponezie.

Największym problemem jest jednak sam mały wybór win greckich w supermarketach – ogranicza się on często do niskiej jakości win półsłodkich. Starożytna tradycja greckiego winiarstwa popularyzuje więc greckie wino, sprawiając, że budzi ono duże zainteresowanie – także wśród turystów. Z drugiej strony przyczynia się ona także do popularyzacji półprawd i całkowicie błędnych opinii.

Nowe wina greckie. Odrodzenie greckiego winiarstwa

II wojna światowa oraz grecka wojna domowa, która nastąpiła kilka lat później, zrujnowały infrastrukturę greckiego winiarstwa. Zniszczeniu uległy zwłaszcza winnice Krety i północy kraju. W latach 50. i 60. trwał jednak w Grecji boom gospodarczy, napędzany przez szybki rozwój turystyki. Oznaczało to również odrodzenie winiarstwa – w latach 50.

Wiele greckich winnic stworzono całkowicie na nowo. To wtedy powstały najbardziej znane greckie marki, w tym np. Boutari, Cambas, Achaia, Tsantali i Kourtaki. Początkowo produkowano jednak głównie wina półsłodkie, przeznaczone na rynek niemiecki i amerykański. Dużym odbiorcą były greckie restauracje, które upowszechniły greckie wino na całym świecie.

System apelacji winiarskich

W latach 50. i 60. w Grecji stworzono także nowoczesny system apelacji winiarskich, który jednocześnie podkreślał różnorodność szczepów i wskazywał na to, w których regionach kraju powstają najlepsze wina. Najlepsze wina greckie zaczęto odtąd oznaczać skrótami OPE i OAP. Nietypowe wina regionalne Grecji oznaczane są skrótem TO, a wina stołowe skrótem EO. Warto tu zaznaczyć, że wina stołowe Grecji bywają bardzo dobre – cechują się szczególnie korzystnym stosunkiem jakości do ceny.

Modernizacja greckich winnic przebiegała bardzo szybko. Nowe techniki winiarskie upowszechnili w Grecji powracający do kraju emigranci. Warto jednak zaznaczyć, że greccy winiarze nadal kultywują tradycyjne metody produkcji, co wpływa na unikalność i charakter tych win. Obok lokalnych, tradycyjnych szczepów zaczęto uprawiać też popularne na całym świecie – Cabernet Sauvignon, Chardonnay i Merlot. W latach 90. greckie wina były już szeroko uważane za jedne z najciekawszych w Europie.

W grecji nadal produkowane są wina greckie słodkie, według tradycyjnych metod produkcji, odpowiadające lokalnym gustom (zwłaszcza starszego pokolenia Greków), a także skierowane do turystów, spragnionych niezwykłej pamiątki z Grecji. “Turystyczne” wina często nadmiernie podkreślały charakterystyczną dla greckiej klasyki żywiczność – spowodowało to powstanie błędnych przekonań o charakterystyce win greckich, które od lat

Bogactwo tradycyjnych szczepów, największa siła greckiego wina

Na nie zawsze dobrą opinię greckiego wina składa się również to, że produkcja wina w Grecji wcale nie jest bardzo duża. Obejmuje tylko 2% produkcji w Unii Europejskiej. Grecja wytwarza tylko 330 tysięcy ton trunku rocznie, a więc kilkanaście razy mniej, niż Włochy, Hiszpania i Francja.

Duża część jest przy tym przeznaczona wyłącznie na rynek lokalny. Greckie wino jest zbyt słabo znane po prostu dlatego, że jest go na rynku za mało. Dotyczy to zwłaszcza Polski, gdzie rynek winiarski nie jest jeszcze całkowicie rozwinięty, przez co wysokiej jakości wino greckie pozostaje bardzo słabo znane.

Odmiany winorośli

W Grecji istnieje prawdopodobnie ponad 200 znanych tylko w tym kraju, lokalnych odmian winogron – zdarza się, że pojedyncza niewielka wyspa ma kilka własnych, nieznanych nigdzie indziej szczepów.

Białe wina greckie

Najbardziej cenione szczepy greckich winogron białych to wytrawne Assyrtiko, Moschofilero i Malagousia. Wyspy Egejskie słyną z wytrawnego assyrtiko, charakteryzującego się wyjątkowym smakiem i aromatami, co czyni je popularnym wyborem wśród miłośników win z Grecji. Białe Assyrtiko i Moschofilero doskonale pasują do owoców morza.

Czerwone wina greckie

Wśród czerwonych win wyróżniają się Agiorgitiko i Xinomavro. Bogactwo odmian winorośli jest siłą greckiego winiarstwa, dzięki któremu zdobywa ono dziś światowe rynki i miłość koneserów, jest jego różnorodność i każdy rodzaj wina.

Regiony winiarskie Grecji

Grecja to także wiele ciekawych regionów winiarskich – nie tylko win deserowych, na terenie kraju istnieje kilkanaście apelacji win wytrawnych. Zróżnicowanie klimatyczne rozdzielonego łańcuchami górskimi i morskimi cieśninami kraju jest znaczne. Korfu ma klimat zbliżony do środkowych Włoch i chorwackiego wybrzeża, w Tracji panują warunki zbliżone do bułgarskich, klimat słonecznej wyspy Rodos zbliżony jest już do północnoafrykańskiego. Greckie wino wyróżnia, obok bogactwa szczepów, także duże zróżnicowanie terytorialne.

Istnieją także unikalne regiony winiarskie, o rzadko spotykanych gdzie indziej warunkach – należy do nich zwłaszcza Peloponez. W regionie Peloponezu można znaleźć wino produkowane z unikatowego szczepu Vilana z dodatkiem Sauvignon Blanc, które wyróżniają się świeżością i owocowymi nutami.

Grecki system apelacji dzieli kraj na 9 głównych regionów, są to Tracja, Macedonia, Tesalia, Epir, Wyspy Jońskie, Grecja Środkowa i Eubea, Peloponez, wyspy Morza Egejskiego oraz Kreta. Osobnym systemem objęta jest retsina, która często stanowi wino kupażowane – najlepsza retsina ma jednak wyraźnie określone pochodzenie geograficzne, pochodzi z Attyki.

Do najciekawszych apelacji Macedonii należy Amyndeo (Amyntaion), gdzie na dużych wysokościach rosną winogrona z tradycyjnego szczepu Xinomavro. Do tesalskiej apelacji Anchialos należą wytrawne wina białe – zaskakująco lekkie jak na słoneczny, upalny klimat śródziemnomorski. Swoją lekkością mogą zbliżać się one do białych win północno-zachodniej Europy.

Inne ciekawe apelacje Macedonii to np. Drama Ti, Epanomi Ti i Goumenissa. Wina Kefalonii, jednej z Wysp Jońskich, to wytrawne białe muszkaty o wyraźnie kwiatowym aromacie. Białe muszkaty to również domena egejskiej wyspy Lemnos (Limnos) – obok wytrawnych są to także wina półsłodkie. Bardzo świeże i lekkie białe wina wytrawne powstają w górskim regionie Mantinia na Peloponezie.

Kilkanaście szczepów uprawia się w pobliskim regionie miasta Patras – do najsłynniejszych należą muszkaty o złocistej barwie i owocowym aromacie. Region Nemea to doskonałe wina czerwone, które tradycja kojarzy z krwią mitologicznego lwa nemejskiego. W sumie dziewięć greckich regionów winiarskich to niemal 40 apelacji, co świadczy jasno o niezwykłym zróżnicowaniu greckiego wina.

Greckie wino w Polsce

Wiedza o greckim winie jest w Polsce tak skąpa, utożsamia się z nim często wina imiglikos. Zdarza się, że imiglikos traktowane jest przez klientów jako marka wina – słowo “imiglikos” (ημίγλυκος, transkrybowane też jako “imyglykos”) nie oznacza jednak rodzaju wina, szczepu, regionu czy konkretnej marki, ale po prostu wina półsłodkie.

Grecja rzeczywiście produkuje jedne z najlepszych na świecie win półsłodkich, które charakteryzują się bogactwem smaku wina – sprzyja temu jej ciepły klimat. Stanowią one jednak tylko drobną część całego bogactwa win greckich. Greckie wina są jednymi z najbardziej znanych w Europie, co wynika z ich bogatej historii produkcji sięgającej 4000 lat. Oferowane w polskich supermarketach półsłodkie wina greckie to przy tym często wina przeciętne, nie odzwierciedlające różnorodności tak tradycyjnych, jak i nowoczesnych win greckich.

Podobnie dużym problemem praktycznym jest także pisownia – nie każdy potrafi odczytywać alfabet grecki, a wymowa nowogrecka bardzo różni się od starożytnej. Nazwy marek greckich win, szczepów i regionów winiarskich muszą być więc przedstawiane w transkrypcji – transkrypcja jest jednak trudna, a w dodatku różni się w poszczególnych językach.

To samo greckie wino może nazywać się inaczej w Polsce, w Niemczech i w krajach anglojęzycznych. Ten tylko pozornie drobny problem powoduje chaos informacyjny, który utrudnia znajdowanie interesujących win greckich w sklepach oraz zdobywanie wiedzy o nich.

Grecja oferuje nam więc niezwykłe bogactwo tak tradycyjnych win słodkich i półsłodkich, jak i owoce osiągnięć nowoczesnej kultury winiarskiej. Różnorodność greckiego wina nie ma sobie równych na świecie. Nie znaczy to, że powinniśmy unikać win słodkich i półsłodkich – warto jednak wybierać najlepsze greckie wina półsłodkie, czego nie umożliwiają popularne w polskich sklepach wina przeznaczone dla masowego odbiorcy.