Czy można smażyć na oliwie z oliwek?

Charakterystyka oliwy z oliwek

Oliwa z oliwek jest jednym z najbardziej wszechstronnych tłuszczów spożywczych, ceniona nie tylko za swój wyjątkowy smak, ale i liczne właściwości zdrowotne. Bogata w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które mogą mieć pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Jest również odpowiednia do różnych metod obróbki termicznej, co czyni ją idealnym wyborem do smażenia i innych procesów kulinarnych.

Historia oliwy

Wszystko zaczęło się jakieś 6000 lat p.n.e., kiedy to rozpoczęto uprawę drzew oliwnych na terenach Azji Mniejszej, między obecną Syrią a Iranem. W kolejnych wiekach uprawa oliwek rozprzestrzeniła się na inne tereny.

Kultura wytwarzania oliwy z oliwek została rozpowszechniona przez Fenicjan, Egipcjan, Żydów, Babilończyków, Rzymian oraz Greków. Oliwa z oliwek jest produkowana z dojrzałych owoców oliwki, a jej kolor może wskazywać na świeżość, choć nie wpływa na smak ani jakość.

Skład oliwy z oliwek, w tym jednonienasycone kwasy tłuszczowe

Oliwa ma wyjątkowe właściwości prozdrowotne, w tym wysoką zawartość jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E i skwalenu. Oliwa z oliwek zawiera również korzystne kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 oraz antyoksydanty, co czyni ją doskonałym wyborem do codziennego gotowania. Oliwa z oliwek pierwszego tłoczenia jest produkowana z świeżych i starannie wyselekcjonowanych oliwek, co zapewnia jej wysoką jakość, wyjątkowy smak i aromat.

Oliwa z oliwek jest jednym z najważniejszych składników diety śródziemnomorskiej. Warto włączyć oliwę z oliwek do codziennych posiłków.

Rodzaje oliwy z oliwek

Rodzaje oliwy z oliwek można podzielić na kilka głównych kategorii, które różnią się metodami produkcji, smakiem oraz przeznaczeniem.

• Oliwa EVOO (Extra Virgin Olive Oil) – jest to najwyższej jakości oliwa, pozyskiwana bezpośrednio z owoców oliwek wyłącznie za pomocą metod mechanicznych, przy użyciu zimnego tłoczenia. Charakteryzuje się doskonałym smakiem i aromatem, a jej kwasowość nie przekracza 0,8%. Idealna do sałatek czy jako dodatek do chleba.
• Oliwa z oliwek virgin – również produkowana mechanicznie z owoców oliwek, jednak jej kwasowość może być nieco wyższa niż w przypadku extra virgin (do 2%). Posiada wysoką jakość i jest polecana do gotowania oraz sałatek.
• Oliwa typu “pure” lub rafinowana – jest to produkt otrzymywany przez rafinację naturalnych oliw z oliwek, których kwasowość została obniżona. Ma lżejszy smak i zapach w porównaniu do wersji virgin. Zazwyczaj używana do smażenia i gotowania.
• Oliwa z oliwek typu “light” lub “extra light” – te nazwy odnoszą się do łagodniejszego smaku i zapachu, a nie mniejszej zawartości kalorii. Oliwy te są często mieszanką rafinowanej oliwy z oliwek i niewielkiej ilości oliwy extra virgin, co sprawia, że są bardziej neutralne w smaku.
• Olej z wytłoków oliwnych (pomace oil – produkowany ze skórek oraz resztek miąższu po pierwszym tłoczeniu. Jest tańszy i idealny do wysokotemperaturowego gotowania, jednak posiada mniej korzystnych właściwości zdrowotnych niż pozostałe rodzaje.

Każdy rodzaj ma swoje unikalne cechy i może być używany w różnorodny sposób, co daje szerokie możliwości eksperymentowania w kuchni śródziemnomorskiej oraz innych tradycjach kulinarnych na całym świecie. Warto również zrozumieć, jak powstaje oliwa, od starannego ręcznego zbierania świeżych oliwek, przez ich czyszczenie, mielenie, wirowanie, aż po filtrację.

Oliwa extra virgin – co to takiego?

• EVOO to oznaczenie, które wskazuje że masz do czynienia z tłuszczem najwyższej jakości.
• Determinuje on, że oliwa tłoczona była na zimno, bez użycia żadnych ulepszaczy i w ciągu 24 godzin od zbioru. Oliwek nadaje się nie tylko do sałatek, ale także do smażenia różnych potraw, co czyni ją wszechstronnym wyborem w kuchni. Dodatkowo, oliwa extra virgin wzbogaca smak potraw, podkreślając ich naturalne walory.
• Często na etykiecie możesz znaleźć oznaczenie EVOO – to nic innego jak angielski skrót od Extra Virgin Olive Oil czyli oliwa z oliwek extra virgin

Różnice między oliwą extra virgin a rafinowaną

Różnice między oliwą extra virgin a oliwą rafinowaną są kluczowe dla zrozumienia ich unikalnych właściwości i zastosowań w kuchni. Oliwa extra virgin, znana z wyjątkowego aromatu i bogatego smaku, jest wytwarzana bezpośrednio z oliwek za pomocą procesów mechanicznych, zachowując tym samym wszystkie naturalne składniki odżywcze, witaminy oraz antyoksydanty.

Z kolei oliwa rafinowana powstaje przez oczyszczanie oliwy, która nie spełnia wysokich standardów jakościowych dla EVOO. Ten proces obejmuje obróbkę cieplną i chemiczną, co zmniejsza zawartość naturalnych składników odżywczych oraz wpływa na smak i zapach produktu. W rezultacie, choć oliwa rafinowana może być bardziej odporna na wysokie temperatury, to jednak posiada mniej korzystnych właściwości zdrowotnych w porównaniu do oliwy extra virgin.

Oliwa rafinowana będzie odpowiednia zarówno do stosowania na zimno, jak i do dań na gorąco. Alternatywnie, masło klarowane może być tańszą opcją do gotowania.

Właściwości oliwy z oliwek

Wartość odżywcza oliwy

• Oliwa z oliwek posiada bardzo bogaty skład chemiczny, dzięki któremu wykazuje pozytywny wpływ na nasze zdrowie.
• Spożycie jednej łyżki stołowej oliwy dostarczy nam prawie 90 kcal (89,7 kcal).
• Trzeba jednak podkreślić, że te kalorie pochodzą głównie ze zdrowych, jednonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Wolne kwasy tłuszczowe w oliwie z oliwek

• Jednym z argumentów przeciwko smażeniu oliwy z oliwek jest obawa o utratę jej właściwości.
• Oliwa z oliwek stanowi doskonałą bazę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6.
• Wykazuje działanie antyoksydacyjne i utrzymują prawidłowy poziom cholesterolu.

Smażenie na oliwie z oliwek

Czy można smażyć na oliwie z oliwek?

• Oliwa z oliwek jest odpowiednia do obróbki termicznej potraw, a nawet bardziej wskazana od wielu innych rafinowanych olejów roślinnych i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego.
• Wysoka zawartość polifenoli chroni oliwę przed niekorzystnym procesem utleniania i utratą wartości odżywczych.
• Oliwa z oliwek ma wysoki punkt dymienia (punkt dymienia oliwy to nawet do 210°C).

Punkt dymienia – co to takiego?

Punkt dymienia to temperatura, przy której ogrzewany tłuszcz zaczyna się rozkładać, wytwarzając dym. Jest to ważny wskaźnik stabilności termicznej oleju i może wpływać na smak oraz właściwości odżywcze potrawy.

W przypadku oliwy z oliwek, wysoki punkt dymienia oznacza, że można jej używać do gotowania na wysokich temperaturach, takich jak smażenie czy pieczenie, bez obawy o utratę jej korzystnych właściwości zdrowotnych. Dzięki temu oliwa z oliwek jest nie tylko zdrową, ale także uniwersalną opcją dla wielu metod przygotowywania posiłków.

Praktyczne wskazówki

Jak smażyć na oliwie z oliwek?

Wiesz już, czy na oliwie z oliwek można smażyć, jednak warto wiedzieć także, jak najlepiej przygotowywać na niej potrawy.

Przed rozpoczęciem smażenia, patelnię należy równomiernie rozgrzać na średnim ogniu, a następnie dodać odpowiednią ilość oliwy – nie za dużo, aby potrawa nie była przesiąknięta tłuszczem, ale dostatecznie, by uniknąć przywierania.

Ważne jest również, aby nie przegrzewać oliwy – jeśli zaczyna dymić przed dodaniem składników, jest to znak, że temperatura jest zbyt wysoka. Dodawanie potraw do patelni powinno odbywać się stopniowo, aby temperatura oliwy nie spadała gwałtownie. Smażenie na oliwie z oliwek wymaga uważności i umiaru w temperaturze, co pozwoli zachować jej wartości odżywcze oraz wydobyć pełnię aromatu przygotowywanych dań.

Bez względu jednak na te korzystne kulinarnie właściwości – nie wykorzystujmy tej samej oliwy z oliwek do powtórnego smażenia.

Jak wybrać odpowiednią oliwę do smażenia, np. oliwę extra virgin

Jaka oliwa będzie najlepsza do smażenia? Znaczenie ma stopień jej oczyszczenia. Oliwa extra virgin, chociaż ceniona za swój bogaty smak i aromat, nie jest najlepszym wyborem do smażenia ze względu na niski punkt dymienia.

Zamiast tego, lepszym wyborem będzie oliwa z oliwek rafinowana lub oliwa typu „light”, które mają wyższą temperaturę dymienia, co czyni je bardziej odpowiednimi do gotowania na wysokich temperaturach. Ważne jest również, aby zwrócić uwagę na świeżość oliwy – świeże oleje mają lepsze właściwości i są zdrowsze. Wybór odpowiedniej oliwy do smażenia może znacząco wpłynąć na jakość przygotowywanych potraw oraz ich walory smakowe.

Oczywiście do sałatek i surówek, które są uzupełnieniem smażonej potrawy, najlepsza będzie oliwa z oliwek extra virgin.

Podsumowanie – czy warto smażyć na oliwie z oliwek?

Oliwa z oliwek to nieodłączny element każdej kuchni. Ten skarb Śródziemnomorza to nie tylko esencja pysznego smaku, ale także źródło wielu witamin i prozdrowotnych składników odżywczych.

Określana mianem „płynnego złota” (tak nazywał je grecki poeta Homer), oliwa jest ceniona nie tylko za swoje wyjątkowe walory smakowe, ale również za bogactwo witamin i prozdrowotnych składników, które mogą wspierać ogólne zdrowie i samopoczucie.

Ponadto, z uwagi na swoje właściwości odżywcze, oliwa z oliwek jest rekomendowana przez dietetyków i kucharzy jako zdrowsza alternatywa dla innych tłuszczów, co dodatkowo podnosi jej wartość w codziennym gotowaniu. Użytkownicy na całym świecie, w tym znani smakosze i krytycy kulinarni, doceniają jej wszechstronność oraz wpływ na poprawę jakości przygotowywanych potraw.